ΚΕΝΤΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ & ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ
www.cmcp.gr
Ιπποκράτους 156 - τηλ: 210 6455777
Σάββατο 19 Μαΐου, ώρα 20:00
Διάλεξη με θέμα:
Νίκος Σκαλκώτας (β΄μέρος) - νέες μορφές, πρωτότυπη σειραϊκή σύλληψη, ενορχήστρωση: 2η Σουίτα για ορχήστρα, 36 Ελληνικοί Χοροί, Κοντσέρτα, αποκατάσταση ενορχήστρωσης.
Ομιλητής: Νίκος Χριστοδούλου, διευθυντής ορχήστρας – συνθέτης.
Ο Σκαλκώτας είναι σπάνια περίπτωση συνθέτη, ο οποίος χρησιμοποιεί και εξερευνά όλες τις σημαντικές και σύγχρονες τάσεις της εποχής του, καθοριστικές στη μουσική του 20ου αιώνα: δωδεκαφθογγισμό (σειραϊκή ατονικότητα), ελεύθερη (μη σειραϊκή) ατονικότητα, προχωρημένη τονικότητα, νεοκλασικισμό, συστηματική χρήση στοιχείων δημοτικής μουσικής (την οποία εφαρμόζει σε τονικά και ατονικά έργα).
Βασικά χαρακτηριστικά του Σκαλκώτα είναι η πρωτοτυπία στη μουσική του γλώσσα και η εξαιρετική ικανότητα ως προς τη σύλληψη και τη δημιουργία των μουσικών μορφών. Οι μορφές του είναι πρωτότυπες και «στρατηγικές», όσον αφορά στη λειτουργία και την πλοκή των μουσικών τους στοιχείων. Ο Σκαλκώτας δημιουργεί συχνά ιδιαίτερες, ασυνήθιστες, μορφές – εκτεταμένες, συμπυκνωμένες, ελλειπτικές, αμφίσημες, κάποτε συνδυασμούς δύο ανεξάρτητων, παράλληλων μορφικών σχημάτων μέσα σε μια ενιαία μορφή. Σε ορισμένα του έργα εμφανίζεται δημιουργός νέων μορφών χωρίς ιστορικό προηγούμενο.
Ο Σκαλκώτας διαμόρφωσε προσωπική δωδεκαφθογγική μέθοδο, η οποία διαφέρει από την ορθόδοξη μέθοδο του Schoenberg. Από την αρχή χρησιμοποιεί κατά τη σύνθεση ενός έργου μια οργανωμένη ομάδα δωδεκάφθογγων σειρών, αντίθετα με τη βασική αντίληψη του Schoenberg για τη χρήση μίας μόνο σειράς. Η ομάδα σειρών του Σκαλκώτα έχει θεματική λειτουργία. Αργότερα ο Σκαλκώτας εξελίσσει περισσότερο τη σειραϊκή του σύνθεση και εισάγει την αντίληψη μιας «λειτουργικής» ατονικής αρμονίας.
Ο Σκαλκώτας υπήρξε επίσης πολύ εμπνευσμένος ενορχηστρωτής, φημισμένος για την ικανότητά του αυτή ήδη πολύ πρώιμα στη ζωή του. Η ενορχήστρωσή του διακρίνεται από στοιχεία σημαντικής ιδιαιτερότητας και προσωπικό ύφος.
Στην ομιλία, συνέχεια της πρώτης, εξετάζονται πρωτότυπες μορφές, η δωδεκαφθογγική-σειραϊκή σύλληψη και η ενορχήστρωση του Σκαλκώτα, με αναλύσεις ατονικών και τονικών του έργων, όπως η 2η Σουίτα για ορχήστρα, Κοντσέρτα, οι 36 Ελληνικοί Χοροί .
Θα παρουσιαστεί επίσης η αποκατάσταση-συμπλήρωση του ελλείποντος τελικού τμήματος της ενορχήστρωσης του Tema con variazioni. Το Tema con variazioni, πέμπτο μέρος της 2ης Σουίτας για ορχήστρα, είναι η τελευταία παρτιτούρα που έγραψε ο Σκαλκώτας, η οποία διακόπτεται αφήνοντας το τελικό τμήμα του κομματιού χωρίς ενορχήστρωση (σώζεται το πλήρες ‘’παρτισέλ’’ της 2ης Σουίτας). Σημαντικά κριτήρια για την συμπλήρωση της ενορχήστρωσης είναι η σχέση μορφής – ενορχήστρωσης στο έργο και η σύγκριση της ολοκληρωμένης από τον Σκαλκώτα ενορχηστρωμένης παρτιτούρας με το αντίστοιχο ‘’παρτισέλ’’, όπου καταγράφεται όλο το έργο πριν την ενορχήστρωσή του.
Ελεύθερη είσοδος
